We kunnen wel stoer doen door de zwaarste sancties af te kondigen, maar de echt zwaarste worden niet getroffen; het onmiddellijk dichtdraaien van de import gaskraan. Dat is moeilijk voor te stellen, dat kunnen we onszelf niet aandoen. Stel je voor, net de COVID-crisis achter de rug en dan stoppen met aardgas. Grote industrieën die de poort moeten sluiten en gecompenseerd moeten worden. Of de glastuinders die hun kassen niet meer mogen verwarmen. Of alle huishoudens hun gasverbruik laten halveren. Dat hakt er echt in.
“Nu wreekt zich dat we die andere crisis, de klimaatcrisis, niet tijdig hebben aangepakt”
Nu wreekt zich dat we die andere crisis, de klimaatcrisis, niet tijdig hebben aangepakt. Verstandige procesvernieuwing, substitutie en forse efficiencyverbetering zijn slechts op papier gezet, maar nu geen mogelijkheden om snel het verbruik van aardgas te halveren. Premier Rutte zei vorig jaar nog dat het klimaatbeleid “haalbaar en betaalbaar” moet blijven, niet echt een crisisaanpak dus. Dat is nu anders. Zelfs het denken aan de consequenties van de sancties (zoals Tweede-Kamerlid Van Haga aanstipte) wordt als onkies gezien. We zijn bereid om de consequenties te aanvaarden van de sancties en het terugdringen van de gasimporten. Een hoge energieprijs zal voorlopig blijven. “Het is niet anders”, is nu het adagium. Gelukkig gaan de maatregelen tegen de Poetin-crisis en de Klimaatcrisis grotendeels hand in hand. Dat is mazzel voor de aanpak van het klimaatprobleem.
De EU heeft met RED2 en RED3 al ingezet op een kleinere afhankelijkheid van olie/gasimporten, maar dat komt nu natuurlijk veel te laat. Gaandeweg is de EU, en met name Duitsland, sterk afhankelijk geworden van Russisch gas en dan zonder reservevoorraden waarmee wegvallende import een jaar kan worden opgevangen. Ook Nederland is snel afhankelijk geworden van Russisch gas (zo’n 20%) en heeft verzuimd om de voorraden aan te vullen. De gasproducenten (waaronder Gazprom) hadden daar immers geen belang bij en de wet/regelgeving verplichtte hen niet. Meer dan voorheen zal het afbouwen van de importafhankelijkheid de komende tijd het devies worden van de EU en zijn lidstaten. Dat betekent draconisch afknijpen en drastisch inzetten op groene elektriciteit en waterstof, in plaats van op schoon fossiel. CCS met aardgas zal opnieuw moeten worden bezien, want CCS leidt tot een hoger fossiel gebruik.
“Op hoop van zegen gaan we de komende tijd in met een man die nog lang niet uitgespeeld lijkt”
Ons nauwelijks dalende gebruik van aardolie en aardgas kost nu velen het leven, omdat Poetin zich onoverwinnelijk waant en de dreigende woorden van de Verenigde Staten en de EU ijzig trotseert, met zijn hand aan de gaskraan en de dollars en euro’s die dagelijks binnenstromen. De prijs van het achterwege laten van een effectief klimaatbeleid is hoog. Op hoop van zegen gaan we de komende tijd in met een man die nog lang niet uitgespeeld lijkt.