Hoe ongenadig Europese politici en burgers met hun neus op de feiten gedrukt kunnen worden, bleek toen Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel. De ene na de andere ongefundeerde veronderstelling sneuvelde. Vooral Duitsland en Nederland hebben de gasvoorziening altijd in puur economische termen gezien. Het idee was dat, als landen onderling afhankelijk zijn, ze geen oorlog voeren. De annexatie van de Krim toonde al aan dat deze stelling onzin was. De Europese Unie is verreweg de grootste handelspartner van Rusland, maar Rusland stelt nu zelfs de hele handelsrelatie op het spel, inclusief de toekomstige gasvoorziening.
President Trump, niet echt een president waar ik warme gevoelens voor heb, zette Duitsland al onder druk om Nordstream 2 niet af te bouwen. Hij legde sancties op om bedrijven te dwingen met de aanleg te stoppen. Zijn argument was valide, maar werd onder het tapijt gemoffeld: Waarom zou de Verenigde Staten Duitsland tegen Rusland moeten verdedigen als dat land met zijn gasaankopen de opbouw van de Russische krijgsmacht faciliteert? Die vraag heeft niets aan actualiteit ingeboet. Zolang het gas blijft stromen, financieren we de oorlog in Oekraïne. Sancties of niet.
“Energie is nooit in termen van geopolitiek en veiligheid gezien, terwijl het dat wel is”
Dat de oorlog een aardverschuiving veroorzaakt is duidelijk. De Europese Commissie stelde een plan op om voor het einde van het jaar twee derde minder gas uit Rusland te betrekken. Als ik Poetin was, had ik meteen na deze aankondiging de gaskraan dichtgedraaid. Het zou de ultieme vergelding zijn voor de desastreuze sancties die het Westen heeft opgelegd. Als je dan toch economisch ten onder gaat, zorg er dan voor dat je vijand wordt meegesleept. Want uit het plan van de Commissie blijkt dat wij nu niet zonder Russisch gas kunnen en niet in staat zijn door andere leveranciers en met de import van LNG de tekorten aan te vullen. Dus moeten we weer naar Groningen kijken.
Met mijn vorige column riep ik de woede van Groningse activisten over mij af toen ik stelde dat het kabinet dan een afweging moet maken tussen het instorten van de Nederlandse economie en het instorten van nog meer huizen in Groningen en dat dit eigenlijk een heel gemakkelijke keuze is. Ik herhaal hem hier nog maar eens. Niet omdat ik de Groningers wil sarren, maar omdat ik boos ben over de kortzichtigheid van opeenvolgende Kabinetten. Energie is nooit in termen van geopolitiek en veiligheid gezien, terwijl het dat wel is. Was dat wel gedaan, dan waren andere keuzes gemaakt: Kleine gasvelden niet bij voorbaat afschrijven, investeren in kernenergie en grotere diversificatie door de import uit andere landen en van LNG. We hadden zoveel Russisch gas moeten afnemen, dat wij de toevoer zonder al te veel schade zelf zouden kunnen stopzetten. Deskundigen hebben daarop gewezen, maar er is niets mee gebeurd.
“Zonder Russisch gas, blijven we even kwetsbaar en chantabel”
Dit soort waarschuwingen lijkt ook nu weer te worden genegeerd. Op de Noordzee moeten de komende jaren 750 tot 800 gigantische windturbines worden geplaatst die samen 10 gigawatt aan stroom kunnen opwekken. Veiligheid werd nu wel genoemd, maar men lijkt slechts oog te hebben voor op drift rakende schepen. Ik heb er in een eerdere column op gewezen dat turbines onderdeel van onze vitale infrastructuur zijn die niet alleen door schepen wordt bedreigd, maar vooral door sabotage en cyberaanvallen. Laten de Russen hier nou heel goed in zijn. Voor Moskou is het ook handig dat ze in de Exclusieve Economische Zone worden gebouwd, waar nationale regeringen volgens het zeerecht weinig bevoegdheden hebben om vergaande veiligheidsmaatregelen te nemen. Zonder Russisch gas, blijven we dus even kwetsbaar en chantabel.