Wat is wijsheid? Welk contract uiteindelijk goedkoper is, hangt af van de marktontwikkelingen. Nederlanders die in 2020 een vijfjarig energiecontract hebben afgesloten, profiteren nog steeds van de lage energieprijzen destijds. Maar stel u kiest vandaag voor vaste prijzen en de energieprijzen gaan de komende jaren dalen, dan bent u behoorlijk de pisang. Niemand weet wat de energieprijzen gaan doen. Een enorme volatiliteit lijkt zeker. De energiemarkt is bij gebrek aan sturing een casino geworden. Gemiddeld zullen vaste prijzen wel ongeveer gelijk zijn aan dynamische prijzen. De gas- en elektriciteitsmarkten fungeren namelijk redelijk, dus we mogen aannemen dat eventuele structurele verschillen zullen worden weg gearbitreerd. Maar daar heeft u nu niet veel aan.
Verstandige leveranciers koppelen hun verkoopcontracten tegen vaste prijzen aan vergelijkbare inkoopcontracten. Ze lopen dan nog wel een structureel risico. Consumenten verbruiken in een koude winter meer gas dan gemiddeld. Dat extra gas moeten de leveranciers relatief duur op de spotmarkt bijkopen en tegen de afgesproken vaste prijs leveren. In warme winters is dat andersom en moeten leveranciers het teveel ingekochte gas tegen een relatief lage prijs op de spotmarkt verkopen. Daarom liggen vaste gasprijzen voor consumenten pakweg 25% hoger dan marktprijzen voor inflexibel baseload gas. Bij dynamische prijzen zijn die kosten er ook, maar liggen ze bij de consument. In een koude winter is extra gas nodig tegen een extra hoge marktprijs. In een warme winter minder gas tegen een relatief lage prijs. Dit laatste is thans het geval en dus lees je optimistische berichten over de kostenbesparing dankzij dynamische contracten. Maar let op: de volgende winter kan koud worden. Overigens maken leveranciers met dynamische prijzen wel kosten en brengen die bij hun klanten in rekening. Zo zijn er nog wel wat facetten, maar gaat u er maar van uit dat er op de lange duur geen structureel verschil is tussen het prijsniveau van dynamische contracten en contracten met vaste prijs.
“Kies voor uw energiecontract een solide leverancier!”
Daarbij wel een kanttekening. Consumenten met een langlopend contract en een vaste prijs lopen het risico dat de leverancier op een ongelukkig moment failliet gaat. Ik dacht altijd dat leveranciers aan consumenten streng door de ACM werden gecontroleerd. Dat bleek niet waar en prompt ging er een aantal failliet, waardoor consumenten fors geld verloren. Weliswaar heeft de ACM aangekondigd haar leven op dit vlak te beteren, maar wat daarvan de resultaten zijn is onbekend. Het blijft voorlopig dus oppassen. Kies voor uw energiecontract een solide leverancier!
Hebben dynamische prijzen dan geen zin? Nou, soms wel. Mits de consument kan en wil schuiven met zijn energieverbruik. Voor gas is dat lastig, je wilt nu eenmaal je huis verwarmen als het koud is en niet wachten totdat de prijs weer is gedaald. Met elektriciteit ligt dat anders. Weliswaar bewegen elektriciteitsprijzen zich structureel mee met de gasprijzen, maar daaromheen variëren ze per dag en zelfs per uur sterk. Verschuiving van het verbruik met een paar uur kan dan een aantrekkelijke korting per kWh opleveren. Nu is de gemiddelde Nederlander niet bereid de magnetron een uur later aan te zetten, of een voetbalwedstrijd de volgende dag te bekijken. Dat ligt al wat anders bij de afwasmachine, de wasmachine en de stofzuiger waarvoor verschuiving met een of meerdere uurtjes prima te doen is. Beetje sneu in dit verband is dat die apparaten steeds zuiniger worden, waardoor er niet zoveel kiloWatturen verschoven kunnen worden.
“Stroomprijzen kunnen normaliter hooguit met 100% dalen, maar gemakkelijk met 1000% of meer stijgen”
Dat ligt anders bij de elektrische auto. Die is weliswaar een stuk zuiniger dan het olie-exemplaar, maar toch een grote stroomverbruiker en bovendien in bezit van een grote accu. Daardoor is er flinke winst te behalen door slim te laden, in combinatie met een dynamisch energiecontract. Daartoe heeft u wel een oprit met eigen laadpaal nodig. Met een thuisbatterij zou dit spel ook gespeeld kunnen worden, maar die is veel kleiner en schreeuwend duur. Een dynamisch energiecontract kan ook gewoon leuk zijn. Een analogie met het casino is dan snel gemaakt, maar dat is iets te gemakkelijk. Omdat de prijsvariaties al een dag van te voren bekend zijn, kan iedere amateur ‘de bank’ verslaan en een voordeeltje behalen. Zeker als de medegezinsleden overtuigd kunnen worden het energiespel mee te spelen.
Het blijft echter wel opletten. Stroomprijzen kunnen normaliter hooguit met 100% dalen, maar gemakkelijk met 1000% of meer stijgen. Dat laatste hebben we recent in het Verenigd Koninkrijk al gezien en die situatie is in Nederland verre van denkbeeldig. De recente leveringszekerheidsanalyse van TenneT geeft immers aan dat het de komende jaren steeds spannender gaat worden op de stroommarkt. Daarbij opgemerkt dat de groeiende kans op fysieke stroomtekorten gepaard gaat met een veel grotere kans op dreigende tekorten. Ook bij dreigende energietekorten gaan de prijzen door het dak. Wat dit betreft: Cnsumenten met een dynamisch contract zijn thans dankzij de dalende energieprijzen goedkoper uit dan mensen met een contract met vaste prijsperioden. De echte gelukkigen zijn de consumenten die in 2020 een vijfjarig contract afsloten tegen een vaste prijs.
Al met al is de keuze voor een vaste prijs of een dynamisch contract vooral een kwestie van de bereidheid tot en de financiële buffers om prijsrisico’s te nemen. De door sommigen genoemde vergelijking met hypotheekrente, waarbij de meesten kiezen voor een vaste rente en slechts sommigen voor een variabele, is zo gek nog niet. Daarnaast voorzie ik dat dynamische prijzen vooral aantrekkelijk kunnen zijn voor consumenten met elektrisch vervoer en eigen laadpaal. Naast uiteraard de energienerds, die het leuk vinden samen met hun gezinsleden te spelen met het energieverbruik.