Jorien de Lege, Greenpeace: "De ene na de andere mythe over kernenergie is gesneuveld"
Er zitten
scheuren in de energiepolitiek van onze zuiderburen. Duizenden, om precies te
zijn, te vinden in de reactorvaten van de kerncentrales Tihange 2 en Doel 3.
Politici van wel vier verschillende politieke kleuren proberen dit keer in
minder dan 1,5 jaar een regering te vormen, maar zien letterlijk een donkere
toekomst tegemoet: België zou deze winter wel eens in het duister kunnen komen
te zitten. Niet alleen liggen de reactoren sinds 2012 af en aan stil, het
blijkt dat een of andere onverlaat een verboden olieklep heeft opengezet in
Doel 4. Hele turbine naar de Filistijnen, de centrale ligt minimaal tot het
einde van het jaar stil.
Het land dat veertig jaar geleden voor de helft van zijn energievraag gokte op
de stabiele basislast van kernenergie, zit nu met de halve nucleaire vloot ‘in
panne'. Nog eens twee andere reactoren moet in 2015 sluiten, in navolging van
de zwaar bevochten Wet op de Kernuitstap. Hoop in donkere dagen moet nu van Tihange
3 en uit de levensduurverlenging van Tihange 1 komen, een stokoude reactor die
al jarenlang radioactief water blijkt te lekken. In Limburg worden de messen
geslepen om ook deze kerncentrale, op een luttele 40 kilometer afstand van
Maastricht, alsnog dicht te protesteren. De komende paar maanden kunnen de
Limburgers nog rustig slapen: in september gaat de lekreactor dicht voor de
tienjaarlijkse veiligheidsevaluatie. Ik zie nu al reikhalzend uit naar de
resultaten.
Het is een penibele toestand, daar in het zuiden. Gemiddeld zet België in de winter 12.000 megawatt aan vermogen in, er mist zeker 3000 megawatt door de nucleaire pech. Alles importeren wordt lastig, het elektriciteitsnet kan zulke hoeveelheden niet zomaar aan. Dus nu moet men collectief zuinig aan doen met het lichtknopje. Zo goed en zo kwaad als het kan wordt de elektriciteit bij elkaar gesprokkeld met onder andere oude gascentrales. En is dat onvoldoende, dan resten alleen nog brown outs, geplande afsluitingen van het elektriciteitsnet voor een paar uur. Of kaarslicht.
““Alleen in België kan men straks met recht zeggen dat zonder kernenergie het licht uit gaat””
Sinds ik bij Greenpeace ben komen werken, heb ik de ene mythe na de andere over kernenergie zien sneuvelen. Fukushima rekende af met de eens zo geroemde ‘veiligheidscultuur', voor zover Tsjernobyl daar nog twijfels over liet bestaan. Toen haalde hernieuwbare energie, tot dan afgedaan als klein bier, kernenergie wereldwijd in als elektriciteitsproducent. Van de bewierookte nucleaire renaissance is zelfs nooit sprake geweest: het aandeel kernenergie is van ooit 17 naar nu 11 procent van de mondiale elektriciteitsproductie gedaald. Dat is ongeveer het niveau van 1984. Je hoeft geen cynicus te zijn om te concluderen dat we, behalve twee kernrampen, met kernenergie in dertig jaar geen stap verder zijn gekomen. Zelfs de leveringszekerheid, het enige wapenfeit van kernenergie waar zelfs ik nog wel een beetje in geloofde, blijkt discutabel. In Japan werd ten onrechte het Armageddon aangekondigd toen alle kerncentrales van het net gingen, er zijn vooral dankzij energiebesparing geen grote bevoorradingsproblemen geweest. Alleen in België kan men straks met recht zeggen dat zonder kernenergie het licht uit gaat. Alles op één paard wedden blijkt een domme zet: een paar scheurtjes en een open klep en het hele land is ontregeld.
Misschien kunnen ze bij het Europarlement snel een paar windmolens neerzetten, dan kunnen we in elk geval Europa blijven besturen. En wie weet komt er na deze louterende ervaring dan eindelijk een ambitieuze doelstelling voor schone energie en energiebesparing voor 2030.
Wie naar het geklungel in België kijkt, zal misschien aannemen dat ze daar nu wel hun bekomst hebben van het atoom en gaan inzetten op besparing en schone energiebronnen. Niets is minder waar, zo blijkt uit de reacties van verschillende politieke partijen. De geplande sluiting van Doel 1 en 2 moet maar worden uitgesteld, de N-VA stelt zelfs voor om een nieuwe kerncentrale te bouwen. Voor het landsbelang. Tja. Om met de Vlaamse komiek Geert Hoste te spreken: "Surrealisme in België is geen kunststroming maar een levenswijze." Ik zal vast een noodhulppakketje samenstellen. Met bespaartips, een zonnepaneel en een ‘anti-kernramp' jodiumpil. Voor ‘t geval de N-VA zijn zin krijgt.