Zoeken

Nieuwe opslagsystemen onmisbaar voor energietransitie

Hans Overdiep: "We zullen duurzame energie efficiënt(er) moeten leren opslaan"

Ooit, voordat de eerste fossiele brandstoffen werden gevonden, waren we afhankelijk van bijvoorbeeld de wind om hout te zagen en koren te malen. Om vraag en aanbod van gezaagd hout en meel op elkaar af te stemmen werden voorraden aangelegd voor de dagen dat er voldoende wind was. Verder legden we ‘s zomers een voorraad hout aan om 's winters ons huis te kunnen verwarmen.

Tegenwoordig is dat niet nodig. Onze huidige energievoorziening is dermate flexibel, dat het aanbod van energie (bijna) altijd perfect aansluit op de vraag. Immers als we elektrische apparatuur inschakelen, dan functioneert die direct; als we de verwarming hoger zetten, dan wordt het meteen warm.

Fossiele brandstoffen kennen een natuurlijke opslag in de bodem, maar er zijn wel aparte opslagfaciliteiten nodig, omdat winning en gebruik niet altijd voldoende op elkaar aansluiten. Maar het zijn de brandstoffen die worden opgeslagen, niet de energie die er uiteindelijk van wordt gemaakt.

Omdat er naast grote voordelen ook specifieke nadelen aan het gebruik van fossiele brandstoffen kleven en bovendien de voorraad ooit zal opraken, zijn we gestart met energietransitie. Hieronder verstaan we de overgang van onze huidige energievoorziening, die nagenoeg geheel is gebaseerd op fossiele brandstoffen, naar een toekomstige energievoorziening gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen.

Het aandeel duurzame elektriciteit in onze energievoorziening zal daardoor toenemen. Het aantal zonnepanelen en windmolens groeit momenteel snel. Nu is elektriciteit geen energiebron maar een energiedrager en lastiger op te slaan dan fossiele brandstoffen. Natuurlijk zijn accu's geschikt voor elektriciteitsopslag, maar de energiedichtheid is fors minder dan die van benzine of diesel. Daardoor zijn de mogelijkheden voor bijvoorbeeld elektrisch verkeer nu nog beperkt.

De elektriciteitsopwekking op basis van hernieuwbare bronnen is de komende decennia nog zo beperkt, dat opslag van elektriciteit vermoedelijk niet noodzakelijk zal zijn. Fossiel gedreven centrales zullen al wel bij veel wind en veel zon vermogen gaan terugnemen en snel moeten reageren bij wegvallen van zon- en windenergie. Wordt het aandeel hernieuwbare elektriciteit zo groot dat centrales niet meer als back up kunnen functioneren, dan is naast optimaliseren van vraag en aanbod opslag van elektriciteit noodzakelijk. Dan zullen we duurzame energie efficiënt(er) moeten leren opslaan en creatief moeten zijn met alle vormen van opslag, van warmteopslag in de kruipruimte of onder de grond tot opslag van gas van vergisting van biomassa, misschien wel aan de buitenkant van onze woningen.

Een interessant voorbeeld van elektriciteitsopslag is het bijmengen van waterstof in aardgas; in een demonstratieproject is op Ameland is hiermee geëxperimenteerd. Hier werd de elektriciteit van zonnepanelen via elektrolyse omgezet in waterstof, de waterstof vervolgens weggemengd (tot 20%) in het aardgasnet voor een veertiental woningen.

Deze driejarige demonstratie van ‘parkeren van elektriciteit in het gasnet' is naar volle tevredenheid uitgevoerd door een samenwerkingsverband van Eneco, Stedin en GasTerra en was onderdeel van het project Duurzaam Ameland. Het is slechts een enkel voorbeeld van de opslag van hernieuwbare energie. We hebben meer en nog betere systemen nodig als we de energietransitie tot een succes willen maken. Waar het om gaat is dat we op tijd de juiste opslagsystemen ontwikkeld en geïmplementeerd hebben tegen de tijd dat fossiele brandstoffen de benodigde back-up niet meer kunnen leveren.

Kortom, laten we het onderzoek van vandaag al op de opslagsystemen van morgen. richten. Er is nog veel te doen.

Hans Overdiep is Manager Energietransitie bij GasTerra

Volg ons op Twitter: @energiepodium