Wat zijn de verschillende knelpunten, waarom is beperking van de capaciteit van de omvormer nodig en wat zijn de mogelijkheden? Er is snel meer aandacht nodig voor dit onderwerp, ook al omdat het nieuwe kabinet van plan is de salderingsregeling snel af te schaffen. Het zelfverbruik wordt dan bepalend voor de opbrengst en de terugverdientijd van zonnepanelen. En intelligentere omvormers kunnen kosten besparen en een verdere groei van zon op dak mogelijk maken.
Wat zijn de problemen?
- We zien steeds meer problemen met netcongestie. Bijvoorbeeld een coöperatie die een zonneparkje aanlegt, waardoor de panelen van de buren regelmatig uitvallen. Een mogelijke oplossing hiervoor is om de capaciteit van de omvormer van het parkje op piekmomenten met veel zon wat terug te schroeven, waardoor de omvormers van de buren niet worden afgeschakeld.
- Tweede punt is dat een forse groei van zonne-energie in de toekomst alleen mogelijk is als de capaciteit van de omvormer een stuk lager ligt dan het vermogen van de panelen. Je verliest dan bij veel zon een beetje stroom (zie onder), maar het grote voordeel is dat zonne-energie dan een veel groter deel van de totale stroomproductie voor haar rekening nemen. In de toekomst gaat het zeker deze kant op. Je ziet nu al dat de 50% eis wordt toegepast bij grote zonprojecten, omdat het een eis is in de SDE++. De netbedrijven rekenen zelfs in hun langetermijnscenario's met omvormers op 50% van de capaciteit van de zonnepanelen.
- Het derde punt is dat de energiebedrijven sinds enige tijd terugleverkosten vragen voor zonnestroom. Deze bedragen 10-13 cent/kWh, terwijl de terugleververgoeding boven wat je mag salderen maar rond de 5 cent ligt. Als je bijvoorbeeld 10 panelen hebt (4 kW) en 3.500 kWh opwekt, terwijl je 2.500 kWh verbruikt, kost je dit 1.000 x 5 tot 8 cent. Dan wordt het interessant om de omvormer in de zomer wat af te knijpen, als dit zou kunnen.
Curtailment
Bovenstaande betekent dat er drie redenen zijn om niet de maximale capaciteit van de zonnepanelen te benutten. De eerste is de maximale beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnetwerk daarmee optimaal wordt benut. Het is economisch erg onlogisch om infrastructuur neer te leggen die maar zeer korte tijd in het jaar gebruikt wordt. Daarom is het bij een zonnepark nu al verplicht om op 50% maximaal vermogen te dimensioneren. Zo kan er relatief meer duurzame energie worden opgewekt op dezelfde infrastructuur. De tweede reden is dat de elektriciteitsprijs steeds vaker bij veel zon negatief wordt. Niet terugleveren op deze momenten verbetert de businesscase van de zonnepanelen. De derde reden is dat dit ook helpt om vraag en aanbod in balans te houden. Als er meer wordt geproduceerd dan verwacht, terwijl de afname wel gelijk aan de verwachting is, dan moet er worden gecompenseerd aan de productiekant om toch het elektriciteitsnet in balans te houden.
Het aftoppen van de capaciteit van de omvormer is ook niet zo nodig. Het heeft maar een kleine impact op de totale jaarlijkse opbrengst. Dat komt omdat de zonnepanelen maar een klein deel van de tijd hun maximale opwekcapaciteit leveren. Berekeningen van de netbedrijven laten zien dat je slechts 2% minder opbrengst hebt in een jaar als je het piekvermogen met 30% aftopt. Bij 50% aftopping wordt dit 10 – 15%. Onderstaande grafiek illustreert dit.