Cyril Widdershoven, TNO: "Olie-overschot neemt in 2016 af door lagere productie van non-OPEC landen"
Het internationale oliekartel OPEC heeft op haar laatste bijeenkomst in Wenen besloten haar strategie niet te veranderen. In tegenstelling tot de eerste reacties, waarin werd gesuggereerd dat het kartel de poorten had geopend voor extra productie, is er alleen sprake van een verhoging van de quota wegens het hernieuwde lidmaatschap van Indonesië. De oliemarkt reageerde weer eens overdreven. Na de bekendmaking van de OPEC maatregelen duikelde de olieprijs naar het laagste niveau in 7 jaar. De markt is nog steeds niet op weg naar stabilisering. De speculanten op de markt hebben op dit moment de overhand. OPEC's strategie schijnt echter wel effect te hebben . 2016 zal een verlaagde productie van non-OPEC landen laten zien, waardoor het overschot gaat afnemen.
Tegengesteld
Analyses op dit moment zijn vooral gedreven door diffuse motieven. Veel financiële investeerders in de VS en Europa zitten op dit moment nog steeds short in de markt. Een lagere olieprijs is dan voordeel op hun eigen transacties. Toch zie je een langzame maar structurele toename van de long-posities, die een duiding kunnen zijn van hogere olieprijzen de komende maanden. Indien OPEC's verwachting, die voor een deel wordt gesteund door de IEA in Parijs, uitkomt, dan zullen we de komende maanden een teruggang zien van de productie van volumes in de VS, Canada, Rusland en andere non-OPEC landen. In haar Monthly Oil Report (OMR) geeft OPEC ook al aan dat veel schalie-gerelateerde productie al haar peak heeft gehad gedurende 2015. Toch reageert de markt nog tegengesteld. De normale marktfundamenten laten een groei zien van de wereldeconomie, waarbij zelfs vraag naar olie in de OESO landen gaat toenemen. De vraag naar olie in non-OESO regio's, vooral het Midden Oosten, Afrika en Azië, neemt nog steeds substantieel toe. Hier komt in 2016 geen verandering in.
““Olieproducenten op de Noordzee staan met de rug tegen de muur””
De macht van OPEC, en haar mogelijkheden om de huidige marktaandeel gedreven politiek financieel te voeren, wordt zeer onderschat. De financiële reserves van diverse staten, vooral Saoedie Arabië, VAE en Koeweit, zijn veel hoger dan in veel analyses worden aangegeven. De economie van deze leidende OPEC producenten zijn ook flexibeler dan nu wordt gezegd. Voor veel non-OPEC producenten is de situatie echter veel slechter. Schalieproducenten in de VS staan met de rug tegen de muur. Financiële reserves zijn negatief, terwijl de opbrengsten niet opwegen tegen de noodzakelijke investeringen. Dichter bij Nederland is het al een bloedbad. Olieproducenten op de Noordzee en in Noorse wateren staan ook met de rug tegen de muur. Ontslagronde na ontslagronde volgen elkaar op. Rusland, China en Brazilië zijn op dit moment nog een uitzondering. Productie staat nog steeds op ongekende hoogte, maar 2016 is een breekpunt. Moskou kan het financieel niet langer bolwerken tegen deze prijzen. De reddende engel Iran is ook overgewaardeerd. De productievolumes worden overschat. En het zal zeker nog jaren duren voordat additionele productie de markt kan gaan beïnvloeden.
Heilig
De oorlogsverklaring van het kartel, onder leiding van Saoedie Arabië en gesteund door veel Arabische Golf staten, aan alle niet-OPEC lidstaten zal slachtoffers gaan maken. Het marktaandeel van OPEC is heilig verklaard. De komende maanden zullen geen stabiel beeld gaan geven in de oliemarkt. Toch is de verwachting dat in 2016 een prijsverhoging eraan zit te komen. Tekorten zullen zeker ontstaan, vooral omdat noodzakelijke investeringen in productie achterblijven. Er is in 2015 al voor meer dan 200 miljard dollar aan investeringen stopgezet. Voor 2016 zal het beeld hetzelfde zijn. Een hogere vraag (1.3 miljoen vaten per dag volgens IEA/OPEC) en lagere productie zullen de prijs opdrijven.
Gasoverschot
Aan de zijlijn van dit alles zien we hetzelfde beeld voor de gasmarkt. Veel olieproducenten en bedrijven zitten zwaar in problemen wegens een substantieel gasoverschot. Prijzen van LNG en pijpleidinggas staan op historisch lage niveaus. De productie zal ook hier teruggaan wegens commerciële overwegingen. Prijsverhogingen hier zullen echter nog wel jaren op zich laten wachten. De additionele hoeveelheden zijn zo groot dat de ‘Gas Glut' langer gaat duren dan voor olie. Consumenten kunnen hiervan profiteren, en het milieu ook indien overheden gas als transitiebrandstof eindelijk gaan stimuleren.
Cyril Widdershoven is expert in olie en gas en werkt als business development manager bij TNO.