Als de samenleving, de politiek en het bedrijfsleven onder ogen durven te zien wat het betekent om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal anderhalve graden, dan is het nog mogelijk om een catastrofe af te wenden. Hiervoor is lef en doorzettingskracht nodig. De Coronacrisis heeft laten zien tot hoeveel wij in korte tijd in staat zijn. In korte tijd is er een test- en vaccinatieprogramma opgetuigd, zijn duizenden bedrijven van faillissement gered, hebben vele bedrijven een radicale omslag gemaakt, en hebben we met z’n allen ons gedrag aangepast.
Dit werd mogelijk omdat we verenigd waren onder één doel: Samen krijgen we corona onder controle. Eenzelfde inspanning op klimaat wordt mogelijk als we ook daar ons vastbijten op één doel: De opwarming van de aarde tot maximaal anderhalve graden beperken. Deze ‘anderhalve graden’ is voor het eerst genoemd in het Klimaatakkoord van Parijs. Toen was al duidelijk dat als we de rampzalige gevolgen van klimaatverandering willen voorkomen we moeten zorgen dat de opwarming niet verder oploopt dan anderhalve graad. Het verschil tussen anderhalve graad en twee graden is groot. Bij anderhalve graad overleeft de helft van het Great Barrier reef nog, terwijl bij 2 graden het helemaal verloren gaat. De impact van klimaatverandering op planten verdubbelt en de impact op insecten verdriedubbelt. Periodes van extreme hitte treffen 2,5 keer meer mensen en de Noordpool zal in plaats van ééns in de honderd jaar eens in de tien jaar volledig ijsvrij zijn. Dit zijn slechts een paar voorbeelden van het verschil in impact dat een halve graad maakt.
“Het tussendoel voor 2030 – CO2-reductie rond de 50% - is bij lange na niet genoeg”
De afgelopen jaren zijn veel overheden en bedrijven naar buiten gekomen met hun klimaatdoel. Helaas is het zoeken naar een speld in een hooiberg voor een klimaatdoel dat in lijn is met wat nodig is voor een opwarming van maximaal anderhalve graad. Bijna alle doelen, inclusief het Nederlandse klimaatakkoord en de klimaatwet, zijn gericht op maximaal 2 graden opwarming. Dit doel van twee graden wordt vaak vertaald naar klimaatneutraliteit - 100% reductie van de uitstoot van broeikasgassen - in 2050. Als tussendoel voor 2030 wordt vaak een reductiedoel rond de 50% genomen. Maar dit is bij lange na niet genoeg.
Het Internationaal Energie Agentschap is een gezaghebbende, internationale denktank op het gebied van energie. Zij kwamen in mei met een rapport, waarin ze hebben uitgerekend wat anderhalve graden betekent voor de energiesector. Hierin staat dat geavanceerde economieën, zoals de Nederlandse, al in 2035 een 100% klimaatneutrale elektriciteitsvoorziening moeten hebben. Maar vooralsnog komen de doelstellingen van de meeste overheden en bedrijven niet in de buurt van wat er nodig is.
“Een scherpe doelstelling moeten we, naast het economische gewin, ook stellen omdat het onze morele plicht is”
Is er dan geen hoop? Jawel, er zijn kansen en lichtpunten. Eneco presenteerde vorige maand een plan, waarin ze in detail uitleggen hoe ze ervoor zorgen dat ze in 2035 klimaatneutraal zijn. Hierbij kijken ze niet alleen naar hun eigen uitstoot, maar ook naar die van hun klanten. Eneco is één van de grootste energieleveranciers in Nederland, met alle fossiele bagage van dien. Als zij zich durven te verbinden aan zo’n hard en ambitieus doel, zou andere leveranciers niets in de weg moeten staan om dit ook te doen. Recent is Shell door de rechter op de vingers getikt om werk te maken van het reduceren van de uitstoot waarvoor Shell verantwoordelijk is, 6% van de wereldwijde uitstoot. Shell kan dit vonnis aanwenden om het roer om te gooien en echt werk te maken van een streven naar anderhalve graden opwarming. Het Science Based Target Initiative is een initiatief van het World Resources Institute dat bedrijven helpt met het stellen van op wetenschap gebaseerde doelstellingen voor het halen van anderhalve graden. Al 1.200 bedrijven met een gezamenlijke omzet van bijna 11.000 miljard dollar hebben zich hier bij aangesloten. En ook Europa is recent gekomen met plannen voor de aanscherping van de Europese klimaatdoelstelling, het fit for 55 pakket. Nederland moet deze aanscherping gebruiken om zijn eigen doelen in lijn te brengen met wat er nodig is voor anderhalve graden en hiermee een duidelijk signaal afgeven naar Europa.
Laten we de lessen van corona inzetten om de omwenteling die noodzakelijk is op het gebied van klimaatbeleid te realiseren. Door nu als bedrijf je verantwoordelijkheid te nemen, door als overheid bedrijven en burgers in staat te stellen om hun bijdrage te leveren en samen het juiste doel te omarmen kunnen we catastrofale klimaatverandering voorkomen. Zoals Frans Timmermans zei tijdens de presentatie van het fit for 55 pakket “We were born to set it right”. Een scherpe doelstelling moeten we niet alleen stellen omdat we er economische gewin mee kunnen pakken, maar omdat het onze morele plicht is.