Zoeken

Pak aan wat voorhanden is!

Auteur

Frans Rooijers

Niet de technieken, maar de lage prijs van fossiele energie bepalen de snelheid van de energietransitie, betoogt Frans Rooijers.

De oplossingen moeten ideaal zijn: groene waterstof, zon en wind en zeer veel efficiency. Wat ik me afvraag: wordt het klimaatprobleem wel ernstig genomen? Wie accepteert minder ideale technieken om alvast een stap te zetten, en niet te wachten totdat het ideaal betaalbaar is?

“Alle technieken nodig volgens IPCC”

In Nederland hebben we een uitgebreide discussie achter de rug over het halen van de 49% doelstelling. Maar die discussie is zeker nog niet ten einde. Het IPCC heeft geschreven dat alle technieken nodig zijn om de klimaatverandering nog enigszins binnen de perken te houden. Daarbij wordt naast zon, wind en energiebesparing gedacht aan CCS, biomassa en kernenergie. Allemaal technieken die door veel NGO’s als onacceptabel worden bestempeld. De oplossingen moeten ideaal zijn: groene waterstof, zon en wind en zeer veel efficiency. Wat ik me dan afvraag is hoe ernstig het klimaatprobleem wordt gevonden. Natuurlijk moet je niet een nieuw probleem creëren als je het klimaatprobleem wilt oplossen. Maar is dat ook het geval?

“Gemeden discussie: Hoe komen we van het aardgas af?”

Nu worden er oeverloze discussies gevoerd over de beste techniek om CO2-emissie te beperken. In de woningbouw is er een stammenstrijd tussen de warmtepomp (ja maar de winterpiek) en warmtelevering (ja maar wel lage temperatuur en goed isoleren) of waterstof (ja maar, er is voorlopig nog geen groene waterstof). Voor elk van de technieken valt wat te zeggen en uit onze berekeningen met CEgoia blijkt dat er voor al die technieken een markt is, maar wel in verschillende typen buurten. Warmtelevering is een goede optie in stedelijke gebieden, niet in de (oude) binnenstad, maar wel in de dichtbebouwde gebieden er omheen, met veel gestapelde woningen en utiliteitsgebouwen die niet altijd makkelijk te isoleren zijn. De warmtepomp is een goede optie voor de dunbebouwde gebieden en voor gebouwen die goed te isoleren zijn. En waterstof kan, zeker met de hybride warmtepomp, in binnensteden en in de periferie, een goede optie zijn. Maar uiteindelijk spelen lokale factoren een grote rol. Wat dan opvalt is dat de belangrijkste discussie wordt gemeden, en dat is hoe we van het aardgas afkomen! Want al die technieken zijn weliswaar klimaatneutraal maar (veel) duurder dan het gebruik van aardgas, zo’n 500 tot 1.000 euro per woning per jaar!

En daar mis ik de NGO’s. Hoe komen we van aardgas en andere fossiele brandstoffen af als veel technieken niet mogen, de huishoudens niet mee moeten betalen voor maatregelen bij de industrie en de kosten rechtvaardig verdeeld moeten worden?

“Wie durft z’n vingers te branden aan een kostprijsverhoging?”

Wie durft z’n vingers te branden aan een kostprijsverhoging voor de consument? Wie accepteert minder ideale technieken om alvast een stap te zetten, en niet te wachten totdat het ideaal betaalbaar is. Politici durven niet, bang om hun achterban te verliezen. NGO’s durven niet, bang om hun achterban te verliezen. Bedrijven durven alleen als de kosten bij de samenleving komen te liggen, want zij opereren op de wereldmarkt.

Niemand heeft de macht en te vaak komt in klimaatdiscussies de stelling naar voren dat we het dan maar op z’n Chinees of Noord-Koreaans moeten doen. En daarbij hoopt diegene dan dat de Grote Leider het dan wel zo aanpakt als hij/zij voor ogen heeft. Maar de kans daarop is niet zo groot. Want wat gebeurt er als de Grote Leider zowel biomassa als CCS als kernenergie verordonneert. Verlicht leiderschap? Nee, we blijven voorlopig veel met elkaar praten en participeren, zonder dat de echte oorzaak wordt aangepakt: fossiele brandstoffen zijn veel te goedkoop om zo maar in de grond te laten zitten.

Innovatieve beleidsstrategieën zijn nodig om fossiel uit de markt te prijzen. De technische innovaties zijn al voorhanden, daar hangt het niet op. Die komen wel als fossiel te duur wordt.

Frans Rooijers

Frans Rooijers is directeur van CE Delft