De nieuwe Amerikaanse president Joe Biden noemde klimaat als een van zijn prioriteiten. Nu hij met 50 Democratische senatoren de meerderheid in de Senaat kan hebben en met een ‘Build Back Better’ en ambitieus Klimaatplan op zak, zijn streven naar 100% ‘schone’ energie en net-zero emissies in 2050 en voormalig minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, als speciale klimaatgezant, verwacht ik veel van de VS. Op een aantal punten verwacht ik dat de VS een prikkel voor mondiale actie zullen geven. Maar er zijn ook risico’s, dat het niet zo makkelijk zal gaan.
Met Kamala Harris als voorzitter van de Senaat, en 50 democratische senatoren kan Biden een meerderheid in de Senaat krijgen voor regelgeving. Zo moet het mogelijk zijn meer steun voor hernieuwbare energie, schonere infrastructuur en elektrische auto’s te krijgen. Hij wil daar de komende tien jaar 1,7 biljoen dollar in investeren en in de markt nog eens 5 biljoen dollar mobiliseren.
En belangrijker: Biden zal een aantal van Trumps ‘rollbacks’ terug kunnen draaien, het milieuagentschap EPA weer aan klimaat kunnen laten werken, olieboringen in kwetsbare gebieden in Alaska stoppen en de ‘clean cars’ programma’s ruimte geven. Het EPA wordt binnenkort geleid door Michael Regan, voormalig vice president van milieuorganisatie Environmental Defense Fund. En de belangrijke ‘Environment and Public Works Committee’ zal voorgezeten worden door de Democraat Thomas Carper van Delaware die zei: “Climate change is the existential threat to my state, our nation and the world”.
“Te progressief federaal klimaatbeleid van de VS is niet te verwachten”
Biden ziet grote kansen landbouw-staten mee te krijgen: ”We see farmers making American agriculture first in the world to achieve net-zero emissions and gaining new sources of income in the process”. Zijn nieuwe landbouwminister Tom Vilsack kan verder gaan met waar hij onder Obama mee gestart was: Emissiereducties in kaas- en melksector stimuleren en met behulp van een Carbon Bank premies geven voor koolstofvastlegging in bodems en bos. Biden kondigt dat aan in zijn transitiememo voor landbouw Climate 21. Hij denkt dat land- en bosbouw 10-20% van de benodigde reducties en CO2-vastlegging kan halen die nodig zijn om in 2050 op zero emissies uit te komen.
Maar te progressief federaal klimaatbeleid is niet verwachten. Er komen ook Democratische senatoren uit kolenstaten, waardoor Biden voorzichtig en met compromissen moet laveren. Als hij de ‘war on coal’ voortzet van Obama, dreigt hij de meerderheid te verliezen. Democratisch Senator Joe Machin III van West Virginia zei al van de zogenoemde ‘fillibuster’ gebruik te gaan maken: dan kunnen 60 senatoren besluiten tegenhouden. Hij zal, net als een aantal jaren geleden, een wetsvoorstel voor een federale CO2-belasting of ETS tegenhouden; wel is hij voor kernenergie en CO2-opslag.
“In zijn Climate 21 kondigt Biden aan achtergestelde kwetsbare gebieden te betrekken bij klimaatbeleid”
Met andere woorden, om er een federaal CO2-handels- of een CO2-heffing doorheen te krijgen, is ‘Just Transition’ nodig, net als in de EU en Canada. In zijn Climate 21 kondigt Biden aan achtergestelde kwetsbare gebieden te betrekken bij klimaatbeleid. En met presidentiële decreten klimaatbeleid sturen houdt niet lang stand. Maar afzonderlijke Staten zullen verder kunnen gaan met de koppeling van hun eigen CO2-handelssystemen en met dat van Quebec in Canada. Veel klimaatbeleid kan al door staten worden uitgevoerd: 41 van de 52 staten hebben afgelopen jaren klimaatbeleid voortgezet en van 2005 tot 2017 hun emissies terug kunnen brengen.
Nu de VS internationaal weer actief kan worden en John Kerry zijn contacten weer direct aan kan halen, zal dat een noodzakelijke prikkel voor mondiale actie geven. Het feit dat de VS en China een deal hadden gesloten om inzicht te geven in elkaars klimaatbeleid, maakte het mogelijk om in 2015 het mondiale Parijs Akkoord te sluiten. En ook al ging China zelf wel door met klimaatbeleid, er ontstond internationaal een vacuüm in het leiderschap. Landen als Saoedi-Arabië, Koeweit, Brazilië en Australië trapten op de rem. Zij blokkeerden afspraken naar aanleiding van het 1,5 graden rapport van het IPCC en afspraken over de financiering en regels over de mondiale CO2-markt. China en India verwachten nu weer toenadering van de VS. En India rekent weer op investeringen. Met Brazilië zal samenwerking gezocht worden. Biden wil met andere landen, zoals Noorwegen, $ 20 miljard mobiliseren voor behoud van bos in het Amazonegebied. onder andere door ontbossing veroorzaakt door de grote import uit Brazilië van vlees en soja tegen te gaan.
“De EU kan ook aanhaken bij de VS bij concrete zaken rond klimaatbeleid”
Eind dit jaar krijgen de Verenigde Staten op de Klimaattop in Glasgow de kans zich te revancheren. Maar daar zal de VS wel een aantal zaken moeten laten zien:
- Dat Biden inderdaad is teruggekeerd tot het Parijs Akkoord en actief zal deelnemen. Hij had beloofd dat op dag één te doen;
- Een plan om de CO2-doelen in Klimaatplan (NDC) te halen en dat aan te scherpen (staat nu op 26-28% onder 2005 niveau in 2025);
- Wat ze aan klimaatfinanciering doet;
- Afspraken maken over handel in emissiereducties in het kader van het Parijs Akkoord (Artikel 6);
- De blokkering van klimaatafspraken in de G7 en met de ‘Artic Nations’ opheffen;
- Het ‘VN Kigali Amendment’ ratificeren over de uitfasering van HFKs door de Senaat en;
- Het Klimaatverdrag-secretariaat weer meefinancieren.
Ik denk inderdaad dat Biden en Kerry “rally the rest of the world to raise their ambitions alongside the United States”, als ook thuis de zaken op orde zijn. En naast politiek, kan de EU ook aanhaken bij de VS bij concrete zaken, zoals investeren in schone energie en vervoer, in land- en bosbouw en methaanreductie bij olie en gas, waardoor de net-zero emissiedoelen nog meer in zicht komen.