Er is veel landbouwgrond nodig om meer groen gas op te wekken in Nederland
John Kerkhoven, het brein achter http://www.energietransitiemodel.nl/, stelt vragen bij het grootschalig gebruik van groen gas in Nederland.
Er zijn nog veel vragen te beantwoorden en beslissingen te nemen voordat we als maatschappij weten hoe we goed met grotere volumes groen gas kunnen omgaan.
We denken dat de verhoging van CO2 in de atmosfeer de aarde opwarmt en dat de verbranding van aardgas hieraan bijdraagt. Zowel aardgas als groen gas bestaat van oorsprong uit plantaardige en dierlijke stoffen. Verschil is dat aardgas lang geleden is ontstaan. De biomassa waarmee je groen gas kan maken, is van de afgelopen jaren. We kunnen helaas niet wachten totdat de natuur nieuw aardgas maakt. Het is echter wel mogelijk om kortcyclisch groen gas te maken uit planten en dierlijke materialen. Hierbij wordt de aanname gedaan dat de CO2-opname door deze planten en dieren uiteindelijk gelijk is aan de CO2-uitstoot tijdens de verbranding van het groen gas. Netto is er dan alleen uitstoot door verliezen en gebruik van kunstmest en energie bij de productie van biomassa. In het ideale geval komt dan veel minder CO2 in de atmosfeer dan bij gebruik van aardgas.
Echter, zo simpel is het niet. Aardgas wordt in gigantische hoeveelheden gebruikt in onze samenleving. 62 procent van de elektriciteitsproductie komt van aardgas en we verwarmen onze woningen en kantoren voor 92 procent met aardgas. In totaal is 47 procent van onze Nederlandse energievoorziening gebaseerd op aardgas. Dat is ongeveer 52.000.000.000 m3 aardgas. Gigantisch dus. Nu zijn er in Nederland beperkt reststromen beschikbaar. Deze geven maar ruimte voor 1 tot 3 procent van de aardgasvoorziening. Daarbij is het maar de vraag of de inzet van deze reststromen voor de productie van groen gas tot de grootste CO2-reductie leidt. Zo kun je droog resthout ook rechtstreeks verbranden.
Om bovenop deze 1 tot 3 procent nog verder te gaan met de vergroening van onze gasvoorziening is veel extra biomassa nodig. Per procent extra groen gas is een gebied ter grote van vijf procent van het Nederlandse landbouwareaal nodig om hout, maïs of andere energiegewassen te telen. Ook voor geïmporteerde biomassa is land nodig. Dus als je 5 procent groen gas wilt hebben in onze gasvoorziening, kun je ongeveer 2 procent uit reststromen halen en zul je daarnaast ongeveer 15 procent van onze cultuurgronden moeten bestemmen voor energieteelt of een contract voor "huur" van een equivalente hoeveelheid cultuurgrond in het buitenland moeten afsluiten.
Momenteel is het nog steeds duurder om groen gas te maken uit reststromen dan om aardgas uit de grond te halen. Bij energieteelt wordt het prijsverschil zelfs nog iets groter. Een m3 aardgas kost 26 cent (groothandelsprijs zonder belasting) een m3 groen gas uit reststromen ongeveer 66 cent.
Daarnaast is het zo dat wanneer je biomassa vervoert voor de productie van groen gas, de CO2-reductie afneemt. Hetzelfde geldt als er tijdens de productie methaan lekt, of als de biomassa die ingezet wordt elders leidt tot ontbossing of voedselschaarste, of als er noodzaak is voor extra productie van kunstmest. Dit kan netto zelfs leiden tot een verhoogde uitstoot van broeikasgas.
Additioneel argument om toch groen gas te willen, is dat met het opraken van Slochteren en de kleine velden het wellicht interessant is om gedeeltelijk zelfvoorzienend te zijn met groen gas. Maar hoe ver willen we hier eigenlijk in gaan, gegeven de overwegingen die hierboven zijn geschetst?
Het opwerken van biogas tot groen gas dat je kunt invoeden in het aardgasnet brengt ook extra kosten met zich mee. Daarvoor zijn extra stappen nodig, om te zorgen dat het groene gas van dezelfde kwaliteit is als die in het gasnet. Waarom willen we dat? Kunnen we het ruwe biogas niet gewoon beter gelijk lokaal inzetten voor verwarming en elektriciteitsopwekking? Waarom zouden we het verslepen via het aardgasnet? Deze en vele andere vragen kunnen worden gesteld bij groen gas. De komende jaren gaan we leren wat zinvol is, en wat niet. Theoretisch kunnen we prima vele procenten van onze gasvoorziening baseren op groen gas. De vraag is alleen hoe efficiënt groen gas kan bijdragen aan een nieuwe energiewereld.
Volg Energiepodium op Twitter: @energiepodium